Η Μαιευτική Μέθοδος του Σωκράτη - "ΕΝ ΟΙΔΑ ΟΤΙ ΟΥΔΕΝ ΟΙΔΑ"

Η Μαιευτική Μέθοδος του Σωκράτη

"ΕΝ ΟΙΔΑ ΟΤΙ ΟΥΔΕΝ ΟΙΔΑ"

Η μέθοδος του Σωκράτη απευθύνεται μόνον για τους Ανθρώπους που ξέρουν να ακούν.

Για να έχουν την δυνατότητα να εκπαιδευτούν οι άνθρωποι πρέπει να κατανοήσουν πρώτα ότι ΔΕΝ ΞΕΡΟΥΝ ΤΙΠΟΤΑ ώστε να μάθουν πρώτα να ακούν, να αφουγκράζονται τα πάντα ως ένας παρατηρητής που τα βλέπει όλα επιφανειακά, χωρίς πεποιθήσεις, και τον οδηγεί η λογική, όχι ο εγωισμός.

Άρα ένα ξέρεις ότι δεν ξέρεις ΤΙΠΟΤΑ για να ΜΑΘΕΙΣ αυτά που δεν θέλεις να ακούσεις και να δεις.

Διότι αν "ξέρεις" τότε είσαι ανίκανος να ακούσεις κάτι διαφορετικό ώστε να εξελίξεις την γνώση που κατέχεις.

"Η γνώση πρέπει πάντα να ανανεώνεται σύμφωνα με την εποχή σου" ( Ιησούς Χριστός ).

Ο Σωκράτης όταν είπε αυτή τη φράση δεν εννοούσε να καθήσετε αδρανείς στην σκέψη απολαμβάνοντας όλα όσα υποτίθεται ότι γνωρίζετε για το θεό.

Αλλά είπε ότι ένα είδε, ότι με τα μάτια του σώματος είναι αδύνατον να δει ένας άνθρωπος πέραν της θνητής φύσης του σώματος του, γι'αυτό λοιπόν και όλοι εμείς πρέπει να εξελισσόμαστε διαρκώς, να διανοούμαστε συνεχώς με πρότυπο την αγαθή μας θέληση και την διαίσθηση μας, η οποία θα μας φέρει την νόηση, και η νόηση την σοφία του νοητού λόγου της ψυχής μας. 

Το θέμα της εισόδου της ψυχής στο υλικό σώμα παρουσιάζεται ως ένα είδος εγκλεισμού μέσα στο σκότος. (λήθη-αμνησία).

Επίσης έχουμε το θέμα της διαφοράς ανάμεσα στη φυσική όραση του σώματος μέσω των ματιών και της νοητικής όρασης. 

Ερμής Τρισμέγιστος:

Ο θεός υπάρχει μέσα στο νου, ο νους μέσα στην ψυχή και η ψυχή μέσα στην ύλη. Η ψυχή είναι μέσα στο σώμα, ο νους μέσα στην ψυχή και ο λόγος μέσα στο νου, ενώ ο Θεός είναι ο πατέρας όλων αυτών.

Ο Θεός βρίσκεται μέσα στο Νου, ο Αδιαίρετος Λόγος μέσα στο Νου, ο Νους και Αδιαίρετος Λόγος βρίσκεται μέσα στην ανθρώπινη ψυχή, η ανθρώπινη ψυχή είναι το πνεύμα του πυρός κινείται στον δικό του αμετάβλητο νοητό και αισθητό κόσμο της φωτιάς, το πνεύμα του πυρός περιβάλλει συγκροτεί και κινεί το αστρικό μας σώμα, το αστρικό μας σώμα κινείται με την δική του λογική και τις δικές του αισθήσεις, ψυχρό-θερμό Αρμονία, το αστρικό μας σώμα περιβάλλει συγκροτεί και κινεί το ανθρώπινο σώμα, και το ανθρώπινο μας σώμα με τον εγκέφαλο και την καρδιά του σώματος κινεί το ανθρώπινο σώμα σύμφωνα με την δική του λογική και τις δικές του αισθήσεις που αποτελούν ένα μίγμα των τεσσάρων γήϊνων στοιχείων (τα άλογα στοιχεία είναι η γη και το νερό). 

Και ο Θεός είναι ο πατέρας όλων αυτών.

Ερμής Τρισμέγιστος:

Υπάρχουν δύο ζωές και δύο κινήσεις.
Μία κατά την ουσία, (η ανάλογη βαθμίδα του πνεύματος της Ιερής Δεκάδας που οδηγεί την ανθρώπινη ψυχή), και η άλλη ζωή κατά τη φύση του σώματος, (η σύνθετη φύση των άλογων στοιχείων που οδηγούν τα σύνθετα σώματα - μορφές της ύλης).

Tελικά ο θεός έπλασε τον άνθρωπο από δύο φύσεις, τη θνητή και τη θεϊκή, και τον αγαθό άνθρωπο και αυτόν που είναι αθάνατος.

(ο Άνθρωπος ως πνεύμα (φωτιά - φωτιά και αέρας) είναι αθάνατος, αλλά και Αγαθός ως Φως και Ζωή ).

morfeas sky

Δεν μπορεις να μαθεις σε γερικο σκυλο νεα κολπα λενε οι Αμερικανοι και μαλλον εχουν δικιο !

Να φανταστεις οτι ενα απο τα μεγαλυτερα κονδυλια στα κρατη ειναι το κοστος να σε εκπαιδευσουν και δεν μιλαω μονο για αυτο που εσεις ονομαζεις σπουδες , σχολειο κοκ..αλλα για ολο το πακετο , για ολο τον μηχανισμο εκπαιδευσης στο πως να σκεφτεσαι και τι να υιοθετεις οτι ειναι αληθεια η ψεμα ..!

morfeas sky

Η διδασκαλία του Σωκράτη και η επίμονη αναζήτηση της αλήθειας

Στην αρνητική αυτή θέση των σοφιστών για τη δυνατότητα της γνώσης και την απόκτηση της απόλυτης αλήθειας αντιπαρατέθηκε, όπως ελέχθη παραπάνω, ο Σωκράτης, που έζησε την ίδια με αυτούς εποχή.

Εκείνο που ξεχώριζε τον Σωκράτη από τους άλλους πνευματικούς ανθρώπους δεν ήταν οι γνώσεις του, αλλά η "μέθοδος" που ακολουθούσε για να φτάσει στην αλήθεια. Συγκεκριμένα, υποστήριζε ότι ο σωστός τρόπος, για να φτάσει κάποιος στη λύση ενός ζητήματος, είναι να το προσεγγίσει "χωρίς προκαταλήψεις", να το αντιμετωπίσει σαν να μην ξέρει τίποτε γι' αυτό. Δυστυχώς οι άνθρωποι δε βλέπουν έτσι τα πράγματα και γι' αυτό, πέφτουν θύματα των γνώσεών τους, που "νομίζουν" πως είναι ακριβείς.

Τον τρόπο με τον οποίο ο Σωκράτης αντιμετώπιζε τις φιλοσοφικές απορίες αντανακλά η ακόλουθη ιστορία.. 

Σύμφωνα με μια ρήση του μαντείου των Δελφών, ο Σωκράτης θεωρήθηκε ως ο πιο σοφός από όλους τους ανθρώπους. Όταν το πληροφορήθηκε αυτό ο Σωκράτης απόρησε, γιατί ο ίδιος ήξερε ότι δεν ήταν σοφός. Από την άλλη πλευρά όμως δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ένας θεός θα έλεγε ποτέ ψέματα. Τι συνέβαινε λοιπόν; Ήταν ή δεν ήταν ο Σωκράτης ο πιο σοφός από τους ανθρώπους;

Προκειμένου να λύσει την απορία του αυτή, ο Σωκράτης αποφάσισε να επισκεφτεί ορισμένους φημισμένους για τη σοφία τους ανθρώπους, για να δει τι ήξερε αυτός που ενδεχομένως δεν το γνώριζαν εκείνοι.

Πήγε πρώτα λοιπόν σε κάποιον πολιτικό, ο οποίος "εθεωρείτο από πολλούς σοφός και από τον εαυτό του σοφότατος". Έκπληκτος όμως διαπίστωσε πως κάθε άλλο παρά σοφός ήταν. Όταν μάλιστα επιχείρησε να του εκφράσει τις επιφυλάξεις του για τις γνώσεις του, ο πολιτικός θύμωσε μαζί του.

Ανάλογες αμφιβολίες δημιουργήθηκαν στον Σωκράτη και όταν επισκέφθηκε τους ποιητές. "Δεν έγραφαν τα ποιήματά τους από σοφία, αλλά από κάποια φυσική έμπνευση και ενθουσιασμό"

Ίδια απογοήτευση τον κατέλαβε και όταν συναντήθηκε με ορισμένους τεχνίτες, που νόμιζαν πως κατείχαν την τέχνη τους. 

Τελικά, από την επαφή του εκείνη με όλους τους ανθρώπους που θεωρούσαν τον εαυτό τους σοφό, ο Σωκράτης συμπέρανε "ότι μόνον ο θεός είναι σοφός... και πως η σοφία των ανθρώπων είναι ελάχιστη, αν όχι ανύπαρκτη".

Την αλήθεια αυτή την είχε ενστερνιστεί μόνον ο Σωκράτης, που συνήθιζε να λέει "ἓν οἶδα ὅτι οὐδὲν οἶδα".

Ίσως αυτό το γεγονός, σκέφθηκε τότε, το ότι δηλαδή είχε γνώση της άγνοιάς του, να ήταν εκείνο που μέτρησε στην κρίση του θεού και τον έκανε να πει ότι ο Σωκράτης είναι ο πιο σοφός από όλους τους ανθρώπους.

Ο Σωκράτης μάλιστα ακόμη και αν ήξερε κάτι σχετικά με τα ζητήματα που ετίθεντο προς συζήτηση, προσποιόταν ότι το αγνοούσε. Αυτό τον βοηθούσε να αντιμετωπίζει τα πράγματα χωρίς προκαταλήψεις.

Πρωταρχική μέριμνα του Σωκράτη ήταν να βλέπει τα πράγματα "χωρίς χρωματιστά γυαλιά", απαλλαγμένος από κάθε είδους προδιάθεση. 

Αφού λοιπόν ξεδιάλυνε τον ορίζοντα από κάθε είδους προκατάληψη, (πεποιθήσεις), επιχειρούσε κατόπιν, παρατηρώντας το υπό εξέταση ζήτημα με καθαρά, παρθένα μάτια, να το μελετήσει από όλες τις πλευρές του. 

Στη συνέχεια, έπειτα από τη διεξοδική έρευνα όλων των πλευρών του ζητήματος, συγκέντρωνε τις απαραίτητες πληροφορίες, προέβαινε στην καταγραφή των βασικών γνωρισμάτων του πράγματος που τον απασχολούσε και διατύπωνε τον ορισμό της έννοιάς του. 

Η διατύπωση του ορισμού της έννοιας του υπό εξέταση ζητήματος αποτελούσε για τον Σωκράτη το τελικό στάδιο της ερευνητικής διαδικασίας. 

Όλη η προσπάθεια αναζήτησης της γνώσης κατατείνει στη διατύπωση του ερωτήματος "τι είναι το Χ;", όπου Χ είναι η έννοια του πράγματος για το οποίο ξεκίνησε η συζήτηση. 

Η σύλληψη της έννοιας ενός πράγματος είναι καθοριστικής σημασίας για να το γνωρίσουμε.

Μπορεί, λόγου χάρη, να αποφανθεί κανείς αν μια συγκεκριμένη πράξη είναι δίκαιη, εφόσον κατέχει την έννοια της δικαιοσύνης. 

Τότε, ξέροντας τα βασικά γνωρίσματα της δικαιοσύνης, μπορεί να δει αν η εν λόγω πράξη, ύστερα από τη σύγκρισή της με την έννοια της δικαιοσύνης, διαθέτει ή όχι τα γνωρίσματα αυτά και να πει, αναλόγως, εάν είναι δίκαιη ή όχι. 

Σύμφωνα με τα παραπάνω, η μέθοδος που εισηγήθηκε ο Σωκράτης για τη σωστή αντιμετώπιση ενός ζητήματος περιλαμβάνει τρία στάδια:

πρώτο, την απόρριψη όλων των υφιστάμενων προκαταλήψεων· δεύτερο, τη διεξοδική από όλες τις πλευρές διερεύνησης του ζητήματος· τρίτο, τη διατύπωση του ορισμού της έννοιάς του. Για τον Σωκράτη η γνώση δεν είναι κάτι δεδομένο, έτοιμο και ανώδυνο.

Απεναντίας, για την απόκτησή της απαιτείται μια επίπονη διαδικασία, όπως η μέθοδος που εισηγήθηκε. 

Ο Σωκράτης παρομοίαζε την προσπάθεια και την αγωνία για την κατάκτηση της γνώσης με τις ωδίνες του τοκετού.

Όπως, για να γεννήσει η μάνα το παιδί, χρειάζεται τη συνδρομή της μαίας, έτσι και οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από κάποιον που θα τους βοηθήσει να φτάσουν στην αλήθεια και τη γνώση της. 

Ο Σωκράτης παραλλήλιζε τον εαυτό του με τη μαία- μια μορφή που δεν του ήταν ανοίκεια, καθώς η μάνα του ήταν μαία.

Στις συζητήσεις που διεξήγαγε επιχειρούσε, θέτοντας κατάλληλες ερωτήσεις στους συνομιλητές του, να τους ενθαρρύνει να αποβάλουν κάθε προκατάληψη και στη συνέχεια, αφού τους προέτρεπε να ερευνήσουν το υπό εξέταση ζήτημα από όλες τις πλευρές του, να διατυπώσουν τον ορισμό της έννοιάς του, εν ονόματι της οποίας είναι δυνατή η γνώση της αλήθειας.

Ο Σωκράτης δεν άφησε πίσω του κανένα γραπτό κείμενο, έτσι ώστε να έχουμε άμεση πληροφόρηση για τις ιδέες του.

Έτσι οι απόψεις τους για τη δυνατότητα των ανθρώπων να γνωρίσουν την αλήθεια και για τη μέθοδο, μέσω της οποίας μπορούν να φτάσουν σ' αυτήν, που είδαμε παραπάνω, έχουν φτάσει σε μας έμμεσα. 

Τις αντλούμε κυρίως από τους διαλόγους του Πλάτωνα, του πιο σημαντικού από τους μαθητές του. 

Ο Πλάτωνας όμως όχι μόνο διέσωσε τις θεωρίες του μεγάλου δασκάλου του, αλλά φρόντισε, ώστε, αξιοποιώντας τες, να προχωρήσει πέρα από αυτές και να διαμορφώσει το δικό του φιλοσοφικό σύστημα, κύριος άξονας του οποίου είναι η "περί των ιδεών" γνώση του η οποία "κατεβάζει" ιδέες από τον ανώτερο εαυτό του ως πομπός και δέκτης.

[πηγή: Θ. Πελεγρίνης, Αρχές Φιλοσοφίας, Αθήνα 2002: ΟΕΔΒ, σελ. 21-23]

morfeas sky